به گزارش پایگاه خبری اوشیدا: بدون شک یکی از افتخارات هر ملت و کشوری، صنایع دستی بومی آن کشور است، چرا که این صنعت و به عبارتی این هنر - صنعت بی بدیل و بی رقیب حاصل ذوق و هنر، سلیقه،ابتکار و خلاقیت هنرمندان و صنعتگران عزیزی است که صبورانه آداب ،سنن و رسوم و در یک کلام پیام فرهنگی نسل ها را در محصولات تولیدی شان متجلی کرده و از آن پاسداری می نماید.

دریاچه هامون
دریاچه هامون بزرگترین پهنه آب شیرین ایران در مواقع پرآبی است که به سه قسمت هامون پوزک، هامون صابری و هامون هیرمند تقسیم می شود که نقش اساسی در زندگی مردمان سیستان داشته که علاوه بر اثرات مثبت طبیعی، اقتصادی و اجتماعی در آئین زرتشت نیز تقدس خاصی دارد.(در اوستا به نام کیانسه دریاچه مقدس یاد شده است.)با همه این اوصاف دریاچه هامون وابسته به رودخانه هیرمند میباشد و این وابستگی باعث گردیده تا هر گونه نوسانات در آب آن مشکلات را برای کل سیستم حیات سیستان به وجود آورد. دریاچه هامون علاوه بر تامین آب شرب و کشاورزی ساکنین حاشیه، معیشتهای گوناگونی را در پیرامون خود خلق نموده و زمینه ی اشتغال گروههای مختلف از جمله: ماهیگیری،شکار، دامداری و حصیربافی را فراهم ساخته است. 

پوشش گیاهی دریاچه هامون از گونه های متنوعی تشکیل شده است از جمله: توت ، نی ، تیغال ، سه وجگ ، تزگ و…که هر کدام از این موارد کاربردهای متفاوتی داشته است.

نی های موجود در دریاچه هامون ابزار و مواد اولیه ی لازم برای فعلیت پذیرکردن خلاقیت و هوشمندی های مردمان حاشیه نشین هامون را فراهم ساخته است.

بنابراین هنر حصیربافی در منطقه سیستان با گویش اصیل بافی تلفظ می شود، اصیل از نی تولید می شود و آنچه که محصولات حصیری را شکل می بخشد مهارت و ذوق فرد حصیر باف می باشد. 

نوعی نی که به اسم محلی(توت یاتوتک)شناخته شده است ، از برگهای سبز و تازه ی آن برای خوراک گاو سیستانی و از ساقه ی نازک و بلند آن در صنعت پرده بافی یا خولک بافی استفاده میشد.

حرفه خولک بافی در منطقه ی سیستان و علی الخصوص در حاشیه دریاچه هامون پدید آمده است.در گذشته سالیانه حدود دو میلیون متر مربع از این پرده تولید و از سیستان به سایر مناطق ایران حمل می شده . اما متاسفانه به دلیل خشک سالی های اخیر در منطقه سیستان و خشک شدن دریاچه ، این هنر نیز دچار مشکل کمبود مواد اولیه شد و تولید آن کاهش یافت.

علاوه بر اینها از ساقه ی تازه و مرطوب نی بابرگهای ضخیم آن که حالتی اسفنجی داشته برای ساخت نوعی قایق محلی به نام توتن استفاده می کردند . از توتن برای حمل ونقل بار مسافر استفاده میشد.

نوع دیگری از نی های موجود در دریاچه هامون نی است که از ساقه های بلند و بزرگی برخوردار بوده که در ابتدا آن را خشک کرده ، سپس می کوبیدند و در آخر به صورت نوارهای بلندی درآورده و از این نوارها برای بافت زیرانداز که در زبان محلی به آن اصیل گفته میشد استفاده می کردند. این زیرانداز به دلیل خاصیت ضد رطوبتی بالایی داشت مردمان سیستان از آن در زیر قالی وگلیم جهت جلوگیری از رطوبت استفاده میکردند.

موارد کاربردی خولک بافی : به عنوان پرده برای جلوگیری از ورود حشرات موذی به داخل منزل است.

دستگاه بافت خولک بافی : چوب چهار پر ، مقداری سنگ یا گلوله های سنگی تراش خورده به عنوان دوک و مقداری نخ پنبه ای که به دور سنگ پیچیده و شروع به بافت می کنند.


انتهای پیام/

اوشیدا