به گزارش اوشیدا، با آغاز ماه محرم کوچه ها و خیابان های شهرهای مختلف کشور همنوا با هیئتها، دسته‌ها و مساجد مختلف حال و هوایی دیگر دارند و از هر قشری پیر و جوان برای برگزاری هرچه بهتر مراسمات ویژه ماه محرم و عزاداری سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) در تکاپو هستند و حتی کودکان و بانوان نیز با نظافت مساجد و تکایا، نصب پرچم‌های سیاه و آماده کردن کتاب‌های دعا به دنبال این هستند تا سهم خود را برای عزاداری سید و سالار شهیدان انجام دهند.

در زابل نیز همچون دیگر نقاط کشور از پیر و جوان، زن و مرد هر یک به نوبه خود در تکایا و مساجد با شور و شوقی وصف نشدنی با حفظ حرمت ماه محرم و ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان حسین بن علی (ع) در آیینهای ویژه این ایام شرکت می کنند و به عزای سید و سالار شهیدان و یاران پاکشان می نشینند.

مردمان سرزمین کهن سیستان نیز مراسمات خاص خود را در این ایام دارند، عزاداری ماه محرم در منطقه سیستان با برگزاری مراسم گلدسته گردانی در روستاهای قدیمی چون قلعه نو آغاز می شود، این مراسم پرشور که همه ساله با آغاز محرم با حضور چشمگیر همه مردم برگزار می شود نمادی از آغاز قیام امام حسین (ع) بوده و یاد آور آغاز محرم الحرام است.



گلدسته گردانی در شب اول محرم
در همین رابطه کارشناس میراث فرهنگی زابل در گفت و گو با خبرنگار اوشیدا، با عرض تسلیت به مناسبت فرا رسدن ایام شهادت حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)، اظهار داشت: مردمان دیار سیستان از چندین روز قبل از فرا رسیدن این ماه پر خیر و برکت، خود را برای عزاداری سید و سالار شهیدان آماده کرده و پس از سیاه پوش کردن مساجد و تکایا لباس‌ سیاه بر تن کرده و با این عمل خود را با بازماندگان کربلا، عاشورای حسینی و مصیبت بزرگ تاریخ همدرد و همدل کرده و با قهرمان حادثه کربلا بیعتی دوباره می کنند.

علیرضا خسروی افزود: در نخستین شب از ماه محرم در بسیاری از روستاهای قدیمی منطقه سیستان مراسم مشعل و چراغ و یا گلدسته روشن می‌شود و عزاداران امام حسین(ع) به صورتی نمادین آغاز قیام اباعبدالله الحسین(علیه السلام) این گلدسته‌ها را در سطح روستا می‌گردانند و در حاشیه آن نیز به سینه زنی و نوحه خوانی مشغول می شوند.

وی با بیان اینکه مردمان سیستان با برگزاری این مراسم هر سال بیعتی دوباره با امام حسین (ع) کرده و خود را برای عزاداری محرم آماده میکنند، گفت: این مراسم نمادین در روستای چلنگ و دولت آباد منطقه سیستان برگزار شده و عزاداران هر شب پای سخنرانی‌های مختلف در این زمینه می‌نشینند و با تعریف قیام خونین کربلا در غم عزیزان اشک می‌ریزند و با برپایی مجالس سینه‌زنی، یاد تاسوعا و عاشورا را زنده می‌کنند.



شووی‌خوانی (تعزیه‌خوانی) در سیستان
کارشناس میراث فرهنگی زابل خاطرنشان کرد: از نکات برجسته و بارز محرم و به خصوص عاشورا در سیستان، شووی خوانی (تعزیه‌خوانی) بوده که یکی از سنت‌های جاودانه و ماندنی در این منطقه است که برای قرن های متمادی در این منطقه برگزار می شود.

وی گفت: البته با توجه به اینکه برگزاری این مراسم نیازمند برخی نکات فنی است بی شک باید کسانی که نقش مخالف و موافق این جرایان را ایفا می‌کنند از توانایی و تسلط خاصی برخوردار بوده و بتوانند این نقش ها را به بهترین شکل اجرا کنند چرا که هر کسی نمی‌تواند این نقش‌ها را بازی کند و بیشتر افراد به خود جرات بازی در این نقش ها را می دهند که به دلیل ذوق ویژه وصدای خوش برای این کار انتخاب می‌شوند و دقیقا نیز به همین دلیل است که برگزاری این مراسم در همه روستاهای سیستان امکانپذیر نیست و تنها در برخی مناطق شاهد برگزاری این مراسمات هستیم.

خسروی اذعان داشت: همه ساله مراسم عزاداری امام حسین (ع) با شووی آغاز می‌شده و اکنون نیز ادامه دارد که بیشتر در روستاهای قلعه‌نو، سه‌کوهه و دولت‌آباد و بنجار شهرستان زابل این آیین برگزار می‌شود.

وی اظهار کرد: از دیر‌باز مرسوم بوده است که روز هشتم محرم، تعزیه حر، در روز تاسوعا، تعزیه آقا ابوالفضل (ع) و در روز عاشورای حسینی، تعزیه شهادت امام حسین (ع) و علی‌اصغر (ع) و علی‌اکبر (ع) برگزار می‌شود و تعزیه عاشورا نیز در غروب آن روز برگزار می‌شود و سیستان در حزن و اندوه فراوان فرو می‌رود، به دنبال آن آتش زدن خیمه‌ها و اسارت بازماندگان کربلا از صحنه‌های دردناک تعزیه غروب عاشورا است که در آن زمان آسمان سیستان با موجی از اندوه و ماتم همراه است و زن و مرد با شیون و اشک بر سرو سینه می زنند و بر عزای بهترین آفریدگان خدا می نشینند.



پذیرایی از عزاداران با "غلور"
وی در ادامه با اشاره به اینکه عزاداران امام حسین(ع) در این ایام با غذاهای خاص سیستان پذیرایی میشوند، افزود: ﺳﺎﻋﺖ ۱۲ ﻇﻬﺮ درب ﺣﺴﯿﻨﯿﻪ ﺑﺎز ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﺮدم در صف‌های ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺎ ﺳﯿﻨﯽ‌ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﺳﺮ که ﭘﺮ از ﻧﺬورات اﺳﺖ و برای این ایام تدارک دیده شده است وارد حسینیه ﻣﯽ‌ﺷﻮﻧﺪ و از ﻋﺰاداران ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ در سیستان اکثراً تا روز دهم محرم با غذاهای نذری که بیشتر حلیم سنتی است و به آن "غلور" گفته می‌شود سوگواران پذیرایی می‌شود که مردمان این دیار احترام خاصی برای این غذا قائل بوده و آن را متبرک می دانند.

خسروی بیان کرد: به طور کلی غلور از ۷۰ سال پیش تا به حال در ماه محرم توسط مردم منطقه سیستان طبخ می‌شود؛ این آش یا حلیم در مقادیر زیاد و در دیگ‌های بزرگ، توسط مردان از شب تا صبح طبخ و به عنوان نذر معمولاً هنگام اذان صبح توزیع می‌شود. پخت آن معمولاً اینگونه است که گندم از قبل شسته می‌شود و بعد از خشک شدن کامل به صورت نیمکوب و یا بلغور در می‌آید و بعد از آن استفاده می شود؛ یک وجه تسمیه این غذا هم همین است که گندم را به این صورت در می‌آورند که در گویش محلی به آن غلور کردن گندم می‌گویند.

وی خاصرنشان کرد: البته چند سالی است که علاوه بر بلغور گندم از حبوبات ویژه‌ای مانند "ماک زابلی، عدس زابلی، نخود و یا لوبیا" هم در طبخ غلور استفاده می‌شود. نحوه استفاده از حبوبات معمولاً به ۲ صورت است، یا حبوبات را هم مثل گندم بلغور می‌کنند و یا اینکه بدون خرد کردن ابتدا در آب خوب می‌پزند بعد به مجموعه اصلی اضافه می‌کنند.



"خیمه سوزان" نمایش اوج مظلومیت اهل بیت(ع)
کارشناس میراث فرهنگی زابل با اشاره به دیگر مراسمات خاص محرم در سیستان، گفت: ظهر عاشورا آیین "خیمه سوزان" نیز با حضور عزاداران و سوگواران حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) در شهرهای مختلف منطقه سیستان برگزار می‌شود. در آیین خیمه سوزان، تعزیه حادثه عاشورا به یاد مظلومیت و غربت سید و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) و ۷۲ یار باوفایش به اجرا در می‌آید و عزاداران در سوگ این حادثه عظیم اشک ماتم می‌ریزند.

وی ادامه داد: در این مراسم به یاد آتش گرفتن خیمه‌های سید و سالار شهیدان در حادثه عاشورا، آیین خیمه سوزان اجرا می‌شود و خیمه‌هایی به صورت نمادین به آتش کشیده می‌شود تا اوج مظلومیت اهل بیت(ع) به نمایش درآید.

خسروی سپس به مراسم شب شام غریبان در سیستان اشاره کرد و تصریح کرد: این مراسم در شب یازدهم ماه محرم به یاد فرزندان آقا امام حسین (ع) برگزار می‌شود و در این میان مردم علاوه بر شرکت در مراسم عزاداری، به اطعام دسته‌های عزاداری و توزیع نذر و نذورات پرداخته و برای رفع گرفتاری‌ها و استجابت دعاهای خود به قهرمانان حادثه کربلا متوسل می‌شوند.


انتهای پیام/

اوشیدا