یادداشت/ ابراهیم سراوانی دارنده نشان علمی از آکادمی استرالیا و دانشگاه ملی گرجستان

فعال کردن واقعی بازارچه های مرزی، پیگیری حق آبه و ایجاد کارگاه های زودبازده مهم ترین خواسته مردم سیستان

به گزارش پایگاه خبری اوشیدا؛ از افتخارات علمی این ناحیه همین بس که اولین رصدخانه دنیا برای رصد ستارگان در این ناحیه ساخته شده است.

بنا بر متون پیش از اسلام، یازدهمین سرزمینی است كه اهورا مزدا بیافرید و چهاردهمین ساتراپی (ایالت) در ساختار دولت ساسانی محسوب می شده است.

به نوشته «واسیلی بارتولد» مؤلف تذكره جغرافیای تاریخی ایران، بیش تر دانشمندان بر این باورند كه مردم سیستان، اصیل ترین ایرانیان و نمونه بارز نژاد آریایی هستند كه بهتر از سایر اقلیمهای جغرافیایی ایران، زبان و ویژگیهای ایرانیان دوره های تاریخی را حفظ كرده اند و معتقد است كه مردم سیستان، هزاران سال پیش، نخستین دولتهای سازمان یافته آریایی را در فلات ایران پدید آورده اند.

این حوزه فرهنگی – تاریخی كه به گاهواره فرهنگ ایران زمین نامبردار است در زمان داریوش هخامنشی، از سوی بطلمیوس، آریا پولیس نام گرفته كه بیانگر یكی از كانونهای بزرگ جمعیتی قوم آریا در سیستان است.

سیستان برخاسته از دل تاریخ، كه تمام هنگامه های تاریخی را با سرافرازی پشت سر دارد، از منظر تاریخی، اساطیر ملی و حماسی نیز سزاوار شایستگی است.

سیستان خاستگاه نخستین تمدنهای پیشرفته بشری، كانون اجتماعات شهرنشینی، پل ارتباط آسیای غرب با مناطق هندوچین، و معبر كاروانهای تجاری بوده است.

شهر سوخته با پنج هزار سال دیرینگی؛ بهترین مركز شهرنشینی در عصر مفرغ، و تركیب زیبایی از خلاقیت، فراست صنعت و فرهنگ گذشته، دهانه غلامان (یا دروازه بردگان)؛ نمونه معماری موفق یك شهر هخامنشی، كوه خواجه؛ دژ سنگی و استواری برآمده از درون هزاران رمز و راز تاریخ اشكانی، ساسانی و هنر و تمدن و فرهنگ ایران باستان، زاهدان كهنه یا به قول هنری ساوج؛ لندن آسیا، زبان تصویر گویای هزاره های تاریخ است.

سیستان زادگاه آسیابهای بادی جهان و سهم ایران در شكل گیری زوایای تمدن است، سیستان گلوگاه هند زرخیز و خاور دور و مهد رادی و رادمردی در اساطیر پهلوانی پیشینیان بوده است و مورخان، بنای سیستان را به چهار هزار سال قبل از بعثت پیامبر اكرم(ص) و به دست گرشاسب نوشته اند.

سیستانیان از آغاز پادشاهی گرشاسب تا طلوع دین احمدی از بام هدایت اسلام بر طریقت آدم (ع) بوده و نام زیبای دارالولایه، بزرگ ترین افتخار مردم سیستان است.

سیستان، انبار غله آسیا و به لحاظ رصد اقتصادی، از كانونهای اقتصاد آن روزگار بوده است به گونه ای كه هرودت مورخ یونانی، مالیات سیستان را در دوره هخامنشی پس از مصر و میان رودان نام می برد.

میراث مكتوب سیستان، چنان در سرشت فرهنگ غنی ایران اسلامی اثرگذار بوده كه بدون تعریف جایگاه دانشمندان، علما، فیلسوفان، شاعران، فقها و حكمت آموختگان سیستان نمی توان حوزه فرهنگ و علوم اسلامی را تصویر كرد و برای اختصار تنها به چند فراز از معرفی اولین ها و برترینهای مشاهیر سیستان اشاره می شود.

یكی از اولین ترجمه های قرآن كریم، به گویش سیستان و با واژه های سیستانی است، این قرآن نفیس كه به قرآن قدس زیور نام یافته و به خط كوفی نوشته شده، ترجمه علی رواقی و پیداشده در گنجینه كتب خطی آستان قدس رضوی است، این افتخار بر سیستانیان مبارك باد كه یكی از اولین ترجمه های قرآن كریم به گویش سیستانی است.

اولین پهلوان حماسی ایران و پاسدار فرهنگ و رادمردی ایرانیان، رستم، فرزند زال، فرزند سام، فرزند نریمان، در شاهنامه ارجمند فردوسی از سیستان گزینه شده است.

یعقوب لیث صفاری نخستین شهریار ایران پس از اسلام و احیاگر زبان و ادبیات و استقلال ایران، از سیستان برخاسته است؛ رابعه بنت كعب قزداری، نخستین شاعره پارسی گوی ایران سیستانی است.

ام سلمه سجستانی نوه ابی داود سجستانی از محدثین اسلام و از اولین زنان محدثه سیستانی است، ابوسلیمان سجستانی، فیسلوف سده چهارم هجری و از مفاخر ایران و جهان در انتشار میراث فرهنگی اسلامی، زادگاه وی، سیستان است.

ابویعقوب سجستانی، نویسنده كهن ترین كتاب نثر پارسی دری، یعنی كشف المحجوب و حزیز بن عبدالله سجزی، از اولین فقهای جهان تشیع و از شاگردان حضرت امام جعفر صادق برخاسته از سیستان است؛ همچنین خلف بن احمد صفاری، نخستین كسی كه به دستور وی در قبال یكصد هزار سكه زر، قرآن خطی نوشته و طراحی شده، زاده همین سرزمین ولایت مدار است.

محمدبن وصیف سگزی، اولین شاعر شعر مكتوب فارسی در نیمه اول قرن سوم هجری و پایه گذار شعر پارسی دری از افتخارات سیستان و اولین قوانین بیمه های اجتماعی رایگان در سیستان، توسط یعقوب لیث صفاری نوشته شده است.

اولین آسیا

بهای بادی جهان، اختراع سیستانیان است؛ همچنین سیستانیان در مقابل خلفای اموی، سب مولای علی (ع) نكردند و حاضر شدند گیسوان زنانشان را در ملا عام بتراشند اما ننگ توهین به علی (ع)، آن مرد حق و اندیشه و اولین امام شیعیان جهان را بر دست و پای آزادی و وجدان بیدار خویش نبستند.

به گواه تاریخ، پرجمعیت ترین شهر دوران مفرغ، شهر سوخته سیستان بوده است، اختراع خط مَعقلی در قرن اول هجری به ابراهیم سجزی و اختراع خط جلیلی در اوایل اسلام به یوسف سگزی منسوب است.

خواجه معین الدین محمد بن حسن سجزی سرسلسله چشتیه اجمیر هند و از معارف و صاحبان كرامت و تقوا از افتخارات سیستان است كه مرتضی مطهری از او به عنوان صاحب كرامت یاد كرده است.

اولین سرزمینی كه نام مدینه العذرا یا شهری كه دروازه هایش به روی هیچ بیگانه ای گشوده نشد، سیستان بود.

اولین دانشمندی كه اسطرلاب زورقی را اختراع و زیج مامونی را بنیاد كرد، استاد ابوسعید سجزی، اهل سیستان است.

نخستین رصدخانه های ایرانیان، ازجمله رصدخانه زرتشت در دهانه غلامان سیستان دایر شد؛ تنها سرزمینی كه كوروش هخامنشی به مردمش لقب انصار داد، سرزمینی كه محل استقرار و زادگاه بزرگ ترین خاندان ایرانی یعنی خاندان سورن بود و شكوهمندترین پایتختهای ایران در دوران صفاری سیستان است.

اولین تصاویر انیمیشن یا تصاویر متحرك سینما در شهر سوخته و اولین كوره های ذوب فلز جهان در سیستان فعال بوده است.

در چند دهه اخیر نیز ادامه این افتخارات نام سیستانیان را در اوج عزت و احترام قرار داده است كه از آن جمله می توان به اولین روحانی برجسته و مجتهد بزرگ سیستان كه پرچم انگلیس را در دوره قاجار از فراز سكوهه سیستان به زیر كشید و آتش زد یعنی آیت الله آقا ملا محمد مهدی، عالم روحانی و آگاه سیستان، اولین شهیدان جنگ تحمیلی، اولین جوانان تیر باران شده سیستانی در زندانهای حكومت پهلوی، اولین زندانیان و تبعیدشدگان عصر ستمشاهی یعنی محمد ابراهیم شریفی و حجت الاسلام سید محمدتقی حسینی، اولین خط شكنان جبهه مبارزه با كفر بودند.

صدها شهید و آزاده و ایثارگر و جانبار و فدایی امام و انقلاب، به ویژه شهید والامقام، نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی حجت الاسلام سید محمدتقی حسینی طباطبایی و دهها شهید سرافراز دیگر اشاره كرد.

امروز نیز، عاشقانی سرفراز و سراپا ایثار، پرچم فرهنگ و تمدن و تاریخ سیستان را برافراشته اند و داعیه پاسداری از این سرزمین آغشته به عطر شهیدان را دارند كه به سلاح اندیشه و علم و تقوا، دل و جان را زیور داده اند و این نامهای عزیز و ارجمند را می توان درمیان صدها استاد دانشگاه و فرزانه و خطیب و فرهیخته و طبیب و پژوهنده و شاعر و ادیب و مورخ معاصر سیستان كه مبدا تحول در این گوشه از میهن تابناك اسلامی شده اند جستجو كرد و در نهایت اینکه سیستان سرزمینی که در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در حالیکه صدها کیلومتر از منطقه ی جنگی و عملیاتی فاصله داشت و یک گلوله و موشک و بمب به سیستان سرافراز نرسید اما فرزندانش را به دست خویش به جبهه فرستاد تا تراژدی حمله مغول دیگر بار تکرار نشود.

آری این سیستان است، سیستانی که سالهاست در غم و رنج خشک سالی غوطه ور است و می سوزد و می سازد اما دم بر نمی آورد.

اما امروز و در آستانه حضور جنابعالی به عنوان رییس جمهور همه ی ملت ایران، مردم سیستان از جنابعالی خواسته های به حق بسیاری دارند که چند مورد از آنها را به اختصار بیان می کنم؛ امید آنکه دوستان و همراهان شما این خواسته ها را به شما منتقل کنند و شما نیز به عنوان رییس دولت تدبیر و امید تدبیری سازید و امید را به مردم این سامان باز گردانید.

۱- ایجاد منطقه آزاد سیستان اولین خواسته مردم سیستان است که چون تا کنون در این مورد صحبتهای زیادی شده است درباره آن سخنی نمی گویم.

۲- انتقال هر چه سریعتر گاز از زاهدان به زابل با توجه به سرمای طاقت فرسای سیستان که حتما بخشی از آن را در روز شنبه تجربه خواهید کرد، خواسته دیگری است که در راس همه خواسته های به حق مردم این سامان قرار دارد.

۳- ایجاد خطوط ریلی بین مسیر زابل به زاهدان و زابل به مشهد که یکی از مسیر های بسیار پر تردد کشور است و هر از چند گاهی از مردم این سامان تلفات می گیرد خواسته ای مهم و به حق است.

۴- فعال کردن واقعی بازارچه های مرزی بین سیستان و افغانستان برای مدتی طولانی می تواند مسکن و مرهمی فوری بر زخم کهنه ی مردمان رنج دیده این دیار باشد.

۵- نصب پنل های خورشیدی بر بام خانه های مردم سیستان به خصوص افراد فاقد کار و شغل و روستاییان در مدت زمانی بسیار کوتاه و فوری جهت تولید برق و خرید تضمینی آن توسط دولت و نیز احداث کارگاه و کارخانه تولید این پنلها در منطقه سیستان می تواند به اشتغال و ماندگاری اندک افراد باقیمانده در این سامان کمک کند.

۶- ایجاد فوری کارگاه‌ها و کارخانه های کوچک زود بازده می تواند به اشتغال و ماندگاری مردم سیستان در تنگه احد ایران کمک کند.

۷- با عنایت به اینکه همسایه ی شرقی ما از پفک گرفته تا پفیلا و از سیمان گرفته تا کاشی به تولیدات ما نیاز مبرم دارد لذا خواسته به حق دیگر مردمان سیستان فعال کردن شهرک‌های صنعتی و ایجاد کارخانه های جدید و فعال سازی صنایع راکد و متوقف شده سیستان ورجاوند است.

۸- ایجاد یک مرکز تفریحی و توریستی و گردشگری با عنایت به زمین رایگان در جنوب شهرستان زابل و در مجاورت جاده ی زابل به روستای کرباسک و بیست روستای مسیر، نصب بیش از یکصد آلاچیق و بیشتر و کاشت تعداد زیادی درخت ، می تواند علاوه بر ایجاد اشتغال مجتمعی مانند مجتمع بقیه الله الاعظم زهک ایجاد کند که نشاط را به مردم زابل باز گرداند و ترافیک جاده کم عرض زابل به زهک در روزهای تعطیل را به کلی فرو نشاند و از تصادفات بکاهد.

۹- احیای تالاب و دریاچه آب شیرین هامون مانند تدبیری که درباره احیای دریاچه ارومیه اندیشیده شد می تواند علاوه بر تسکین آلام مردم سیستان و اشتغالزایی برای آنها از فشار ریزگردها بر مردم بکاهد و ریه های آنها را پاک نگهدارد، نشاط را به آنها باز گرداند و خوراک دام آنها را تامین کند و منبعی برای صید آبزیان و کسب درآمد برای مردمان سیستان باشد.

۱۰- مطالعه استحصال آبهای ژرف و یا انتقال آب از دریا به سیستان می تواند به رشد و بالندگی سرزمین سیستان که آب آن از کشوری دیگر تامین می شود و بسیار غیر قابل اطمینان است کمک کند و دهها پیشنهاد دیگر که مردم، مسولین و بزرگان و سرداران سیستان حتما در جلسات خصوصی و عمومی با شما در میان خواهند گذاشت.

انتهای پیام/ ف ب