شب دوشنبه، دولت گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات ایران در برجام را اعلام کرد که بر اساس آن، ایران، دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
در بخشی از بیانیه دولت تاکید شد: همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کمافی‌السابق ادامه خواهد یافت. در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از منافع برجام، جمهوری اسلامی ایران آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود می‌باشد. سازمان انرژی اتمی موظف است در این چارچوب اقدامات و تمهیدات لازم را با هماهنگی رئیس‌جمهور اتخاذ کند».
بند ۳۶ برجام
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در پی اعلام گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات ایران در برجام در توئیتی نوشت:به عنوان پنجمین و آخرین گام جبرانی برطبق پاراگراف ۳۶ برجام، از این پس دیگر هیچ محدودیتی در تعداد سانتریفیوژها وجود نخواهد داشت.
ظریف، گام پنجم و نهایی را در چارچوب برجام خوانده و عنوان کرد که همه گام‌های برداشته شده در صورت اجرای موثر تعهدات متقابل قابل بازگشت است.
وی همچنین تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران به همکاری کامل خود با آژانس ادامه می‌دهد.
واکنش آژانس
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که به این نهاد اعلام شده که ایران گفته همکاری تهران با آژانس همانند قبل ادامه خواهد یافت و بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت‌های خود را در آنجا ادامه خواهند داد.
این نهاد بین‌المللی در ادامه بیانیه خود اعلام کرد که کشورهای عضو را در زمان مقتضی در جریان هر تحولی قرار خواهد داد.
گستاخی اروپا
جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به اقدام ایران در برداشتن پنجمین گام برای کاستن از تعهداتش ذیل برجام، در توئیتر نوشت: عمیقاً از بابت اعلانیه اخیر ایران درخصوص برجام متأسفم. مانند همیشه به راستی‌آزمایی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبند خواهیم بود. اجرای کامل توافق هسته‌ای توسط همه طرف‌ها اکنون از همیشه برای ثبات منطقه و امنیت جهانی مهم‌تر است. همکاری با همه مشارکت‌کنندگان درباره مسیر پیش‌رو را ادامه خواهم داد.
به گزارش تسنیم، سران سه کشور اروپایی طرف توافق با ایران در برجام در بیانیه‌ای به گام پنجم ایران برای کاستن از تعهدات هسته‌ای واکنش نشان دادند.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس در این بیانیه تأکید کردند:از ایران می‌خواهیم از تمامی اقداماتی که در راستای توافق هسته‌ای نیستند عقب‌نشینی کند.
هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان در اظهارنظری جداگانه درباره اقدام ایران در کنار گذاشتن محدودیت غنی‌سازی اورانیوم گفت: ایران از توافق هسته‌ای عقب‌نشینی کرد. آنچه که اعلام شده است (گام پنجم برجامی ایران) با توافق سازگار نیست. این اوضاع را بسیار دشوارتر می‌کند. ما با فرانسه و انگلیس درخصوص چگونگی واکنش به این اوضاع همکاری می‌کنیم. اقدام ایران در کنار گذاشتن محدودیت غنی‌سازی اورانیوم احتمالاً اولین گام به سوی پایان برجام است.
سخنگوی نخست‌وزیر انگلیس نیز در مصاحبه با خبرنگاران گفت، اعلام ایران مبنی بر اینکه محدودیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را کنار خواهد گذاشت بسیار نگران‌کننده است و انگلیس به فوریت با طرف‌های درگیر در مورد مراحل بعدی احتمالی صحبت می‌کند.
تأسف مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و تاکید بر اجرای برجام توسط طرفین و گستاخی سران تروئیکای اروپایی در حالی است که اکنون حدود ۲۰ ماه از خروج رسمی آمریکا و همچنین خروج عملی اروپا از برجام سپری شده است. آمریکا و اروپا در پسابرجام به هیچ عنوان به تعهدات خود عمل نکردند.
واکنش ترامپ
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در پیامی توئیتری در واکنش به گام نهایی کاهش تعهدات هسته‌ای ایران، تلویحاً ادعای بی‌اساس مقامات آمریکایی مبنی بر تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را تکرار کرد.
گفتنی است دولت آمریکا از اولین روز اجرای توافق، تعهدات خود را به صورت فاحش نقض کرد. آمریکا همچنین در اردیبهشت ۹۷ به صورت رسمی از برجام خارج شد.
وزارت امور خارجه روسیه در واکنش به اقدام ایران در برداشتن پنجمین گام برای کاستن از تعهداتش ذیل برجام، تأکید کرد که این تصمیم ایران تهدیدی برای پیمان عدم‌اشاعه سلاح‌های هسته‌ای نیست.
وزارت امور خارجه روسیه در این بیانیه تصریح کرده است: امتناع ایران از اجرای تعهدات خود ذیل برجام و از سرگیری روند توسعه ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود در حوزه غنی‌سازی اورانیوم، از نقطه نظر پیمان عدم‌اشاعه سلاح‌های هسته‌ای به خودی خود تهدید محسوب نمی‌شود. ایران همه فعالیت‌های خود را با همکاری و نظارت نزدیک و دائم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌دهد.
