قدمت تاريخي سفال كلپورگان موجب شهرت جهاني آن شده است به طوري كه حتي يافتههاي باستانشناسي بيانگر آن است كه ظروف سفالي به دست آمده از شهر سوخته نيز همگي از كلپورگان تامين و با شتر به اين شهر منتقل ميشده است.
به گزارش پایگاه خبری اوشیدا به نقل از ایسنا؛ روستاي كلپورگان در سيستان و بلوچستان با سفالينههاي تاريخي و با شهرت جهاني شاهكار انديشه و هنر زنان سيستان و بلوچستان در سرزمين ايران است كه نسل به نسل و سينه به سينه از مادران به دختران بلوچ منتقل شده و گذشت زمان و حوادث تاريخ نه تنها از اصالت آن كم نكرده بلكه بيش از پيش بر ارزشهاي هنري آن افزوده است.
خالقان سفال كلپورگان در طول تاريخ هميشه زنان بودهاند. آنها از چرخ براي سفالگري، استفاده نميكنند بلكه سفال را با دست ميسازند و براي تزيين سطح آن از اشكال خاص هندسي استفاده ميكنند كه قدمتي طولاني دارد.
تمام تزيينات سفالينهها نمادهاي تجديدي و ذهني هستند كه نسل به نسل به يادگار مانده و حكايت از خواستهاي روحي هنرمند ميكند و گاهي نشانگر اعتقادات و باورهاي نشأت گرفته از محيط است.
هنرمندان كلپورگاني "گل هاجك" را از كوهي به نام "شكوتك" تهيه ميكنند و با سنگ مخصوص مدوري ميكوبند تا خرد و نرم شود و پس از الك كردن خاك را همراه با آب در حوضچهاي ميريزد و به شيوههاي كاملاً سنتي آن را تصفيه ميكنند، آب گل آلود يك تا دو روز در حوضچه ميماند و پس از آن آب را تخليه ميكنند و گل تهنشين شده را بر ميدارند و پس از ورز دادن براي ساخت سفال آماده ميكنند.
گل ورز داده شده را درون بشقاب مانندي از جنس سفال كه كف آن تكه پارچه كتاني قرار دادهاند ميگذارند و با دست، ظرف مورد نظر را ميسازند، انگشت شصت پا نقش موتور چرخ سفال را بازي ميكند و با چرخاندن ظرف زيرين و كشيدن ديواره ظرف سفالينهاي تازه شكل ميگيرد.
«کلپوره» نام گیاهی با مصرف دارویی ویژه منطقه بلوچستان میباشد و کلپورگان روستایی است در ۲۵ کیلومتری شهرستان سراوان و در ۳۹۰ کیلومتری جنوب زاهدان.
شغل اکثریت مردم کشاورزی است و محصولات عبارتند از: خرما، مرکبات و سبزیها. اما تنها مشخصهای که کلپورگان را از بقیه مناطق متمایز کرده سفالگری آن است که شیوه ساخت آن با قدمتی حدود ۴ تا ۶ هزار سال قبل هنوز دست نخورده باقی مانده و تنها کارگاهی که هنوز به شیوه بدوی فعال و پا برجا کارش را ادامه میدهد کارگاه سفال کلپورگان است.
در طول تاریخ هنر سفالگری متعلق به زنان بوده است زیرا مردان به شکار و یا کشاورزی میپرداختند و بنابر شواهد تاریخی زنان ابداع کنندگان هنر سفالگری بوده اند.
شاید از نظر اقتصادی و تامین معاش تولید سفال سنتی کلپورگان در عصر جدید مقرون به صرفه نباشد و شاید بهتر باشد نیروی کار این بخش را در جاهایی به کار گیریم که از نظر بهره وری و بازدهی نیروی انسانی مناسبتر است اما رها کردن این هنر غنی به معنای تخریب تمدنی ۶ هزار ساله است. آنچه که به این هنر اهمیت ویژهیی بخشیده عدم تغییر روشهای ساخت آن در طی یک دوره ای طولانی میباشد.