امتیاز مثبت 

کد مطلب: ۷۴۴۴۰

سیستان، سرزمینی که امروز ایرانی های ساکن در آن از زندگی لذتی نمی برند، زنده هستند اما زندگی نمی کنند،گرد یاس و ناامیدی همراه شن ها سرتاسر منطقه را پوشانده است.

به گزارش اوشیدا، یکی از رودخانه های مرزی که اهمیت فوق العاده ای برای کشور دارد رودخانه هیرمند است که به عنوان یکی از منابع مهم منطقه سیستان در واقع شاهرگ حیاتی استان بوده و به عنوان یکی از مهمترین منابع تعیین کننده آب، نقشی تعیین کننده در توسعه کشاورزی و همچنین توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی منطقه سیستان دارد.

 کم شدن و خشک شدن آب آن زندگی مردمان این دیار را به خطر انداخته و نگرانی و توجه افکار عمومی نسبت به فاجعه زیست محیطی در منطقه به دنبال داشته و دارد.
منبع آب دشت سيستان منحصر به رودخانه هيرمند يا سطح آبخيز معادل ۲۷۰۰۰۰ کيلومتر مربع مي باشد که پس از گذشتن از دشت سيستان به تالاب هامون مي ريزد و متوسط شيب دشت سيستان ۰.۲۵ در هزار، اراضي قابل آبياري دشت سيستان داراي شوري نسبتا زياد بوده، وسعت اراضي منطقه بطور ميانگين ۲۲ هزار هکتار مي باشد.

خشکسالي در سيستان مجموعه اي از اثرات اقتصادي (کاهش ميزان اراضي زير کشت در سيستان، پر شدن سريع مخازن و سدها از رسوبات و کاهش حجم مفيد آنها، تلف شدن ۸۵% دامهاي منطقه)، اجتماعي، بهداشتي رواني متاثر از ریزگردها و طوفان شن و زيست محيطي به جا گذاشته است که غير قابل جبران و يا به سختي جبران پذيرمي باشد.

افغانستان در دو دهه اخیر با احداث سد ها و آب بند های متعدد مانع عبور آب به ایران شده است، از مهمترین آنها می توان به سد کجکی در این کشور اشاره کرد که باعث شد تا سیستان با ۲۰ سال خشکسالی رو به رو شود و بخش عمده ای از سیستانیان از این منطقه مهاجرت کنند.

افزايش ميزان گرد و خاك، تغيير مسير پرندگان مهاجر، انقراض بسياري از گونه هاي جانوري، تغيير شغل مردم منطقه و مهاجرت افراد را مي توان از جمله تاثيرات قطع آب رودخانه هيرمند دانست.

یداله شعیبی کارشناس سیاسی و مدرس دانشگاه در گفتگو با خبرنگار ما بیان کرد:از قدیم الایام رودخانه هیرمند مهم‌ترین رودخانه‌ حوزه سیستان واصلی ترین منبع تأمین آب دشت سیستان بوده است و این رودخانه بعنوان شاهرگ حیاتی این منطقه از كوه‌های هندوكش و ارتفاعات بابایغما در ۴۰ كیلومتری غرب كابل در افغانستان سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسافت ۱۰۵۰ كیلومتر، وارد خاك ایران می‌شود و در نقطه مرزی به دو شاخه تقسیم می‌شود.

وی افزود: شاخه پریان پس از جریان در نوار مرزی و انشعاب شاخه‌های شیردل، نیاتك، سیلك و نهراب، وارد خاك افغانستان شده و نهایتاً به دریاچه هامون می‌ریزد و شاخه دیگرمستقیماً وارد منطقه سیستان ‌می شود ودر محل سد زهك دو شاخه فرعی با نام‌های نهرشهر و طاهری از آن جدا شده و شاخه اصلی در همان جهت ادامه مسیر می‌دهد ونهایتاً در محل روستای لورگ باغ وارد دریاچه هامون می‌گردد.

وی ادامه داد: حیات در این دیار، وابسته به آب هامون است و اهمیت آن را می‌شود در تمام بخش‌های زندگی مردم مشاهده کرد.

شعیبی تصریح کرد: در طول بیش از دو دهه گذشته کشور افغانستان بدلیل بالادست بودن نسبت به رودخانه هیرمند با دستکاری در روند طبیعی رودخانه اقدام به بهره‌برداری بیشتر و نادیده انگاشتن حقابه ایران از این رودخانه نموده است اما مشکل اصلی از زمانی شروع شد که حاکمان افغانستان رودخانه هیرمند را بعنوان یک رودخانه داخلی تلقی کرده و به ستناد به اصل حاکمیت سرزمینی هرگونه انتفاع و بهره‌برداری از آب آن را حق انحصاری دولت افغانستان می‌دانند.

این کارشناس سیاسی ببا توجه به افزایش ریزگردها و طوفان شن در منطقه سیستان گفت:هم اينك مي توان تغيير اقليم را در سطح گسترده اي در شمال سيستان و بلوچستان ديد كه ايجاد سدها و بندهاي مختلف در مسير اصلي رودخانه هيرمند در داخل افغانستان باعث بوجود آمدن اين وضعيت شده است.

یداله شعیبی بیان کرد: آنچه مسلم است اینکه برطبق اصول شناخته شده حقوق بین‌الملل،رودخانه‌هایی که از یک کشور سرچشمه می‌گیرند و از میان دو یا چند کشور دیگر می‌گذرند، مشمول رودخانه‌های فرامرزی و بین المللی بوده و هیچ دولتی بدون عقد قرارداد قانونی خاص و بدون موافقت دولت‌های مشترک دیگر حق ندارند مسیر آن را تغییر دهد یا آب‌ موجود در آن را به نحوی که نسبت به دولت‌های ذی‌نفع دیگر زیان داشته باشد مورد استفاده قرار دهد.

وی افزود: کشورافغانستان در سال‌ های اخیر با بهره برداری از بند کمال خان نشان داد که این کشور بدون توجه به حفظ روابط حسنه‌بین‌المللی و همچنین احساسات ناشی از برادری و همسایگی به بهانه خشکسالی حتی از ورود سیلاب‌های فصلی به کشور ایران جلوگیری کرده است.
وی بیان کرد: این درحالی است که براساس معاهدات فی مابین دو کشور در هنگام خشکسالی هم اگر مضیقه‌ای از حیث آب بوجود آید باید طرفین به نسبت سهمی که دارند متحمل ضرر شوند نه این که کشور ایران به کلی از آب محروم گردد.

وی خاطرنشان کرد: یکی از اموری که به صورت یک قاعده بین‌المللی ثابت شده و مورد تاکید قرار گرفته، آن است که هیچ دولتی حق ندارد در وضع طبیعی کشور خود تغییری بدهد که نسبت به وضع طبیعی خاک دولت همجوار آن زیان ایجاد کند امروز نمونه بارز این بی توجهی به قواعد حقوق بین‌الملل را در رابطه با آب رودخانه هیرمند با کشور افغانستان شاهد هستم.

شعیبی ادامه داد:بهر حال سیستان زاده هیرمند است و بدون آب هیرمند سیستان زیاد دوام نخواهدآوردسخن گفتن از سیستان بدون آب قصه سرایی ونسخه پیچی بدون نتیجه است.

وی با توجه به شرایط اقلیمی منطقه سیستان و کمبود نزولات آسمانی گفت: حیات منطقه سیستان ، پیوندی مستقیم با حیات دریاچه هامون دارد و در واقع این دریاچه کلید حیات و ماندگاری مردم در این منطقه است و عدم جریان آب هیرمند سیستان را به سرنوشت شهرسوخته و دهانه غلامان دچار خواهد کرد.

وی با توجه به خشکیدن هامون و قطع شدن منبع معاش جمعيت زيادي از ساكنان سيستان تصریح کرد: در این مقطع حساس کنونی که نفس های دارالولایه سیستان به شماره افتاده است و سخت ترین شرایط زندگی ومعیشتی بر مردم سیستان تحمیل گردیده و مردم این سرزمین با چشمانی اشک بار در حال مهاجرت و جلای وطن هستند ازمجموعه دستگاه سیاسی و دیپلماسی کشور انتظار می رود تا با عزمی جدی و با استفاده از کلیه ظرفیت های بین‌المللی و منطقه ای به دو موضوع جلوگیری از انحراف آب هیرمند به سمت گود زره و اخذ حقابه هامون براساس قرارداد ۱۳۵۱ه.ش اقدام نمایند.

وی تاکید کرد: براساس مفاد این این قرار داد در هر ثانیه ۲۶ مترمکعب آب معادل ۸۵۰ میلیون مترمکعب در سال سهم سیستان و دریاچه هامون از رودخانه هیرمند می باشد.

یدالله شعیبی ادامه داد: امیدواریم کشور همسایه افغانستان با درک شرایط فعلی حاکم بر سیستان هر چه سریع تر از کارشکنی در این خصوص دست بردارد و شرایط را به گونه‌ای رقم نزند که ناچار به استفاده از سایر گزینه برای دریافت حقابه هامون از این کشور شویم..!

انتهای پیام/